اکثر زبان آموزان فکر می‌کنند با تمرین کردن روی نحوه تلفظشان، لهجه بهتری پیدا خواهند کرد و البته این مسئله تا حدودی هم درست است. مشکل اینجاست که اکثراً تصور می‌کنند تلفظ یعنی نحوه ادا کردن صداها و حروف؛ اینکه چطور لب‌ها، دهان، زبان و فک حین استخراج هر صدا باید حرکت کنند. این عناصر هم مهم هستند اما نه به اندازه استرس کلمه که اهمیت بسیار زیادی دارد.
استرس کلمه یعنی سیلابی از کلمه که آن را بلندتر و کشیده‌تر بیان می‌کنیم و به صدایمان اوج می‌دهیم.
به همین دلیل گاهی به‌جای استرس کلمه می‌گوییم استرس سیلاب. یک سیلاب (بخش) از کلمه است که استرس می‌گیرد.
هم‌چنین منظور از کلمه «استرس»، تأکید است. وقتی به یک سیلاب از کلمه استرس می‌دهیم یعنی هنگام تلفظ آن کلمه بر روی آن سیلاب تأکید می‌کنیم و درواقع حرف صدادار (vowel) آن سیلاب را واضح ادا می‌کنیم.
یک انگلیسی‌زبان که زبان مادری‌اش انگلیسی است عادت دارد که آن سیلاب را بلندتر و استرس دار بشوند؛ به همین دلیل اینکه بدانید در هر کلمه چه سیلابی استرس می‌گیرد و آن را درست بیان کنید مهم است. بدون آن ممکن است انگلیسی‌زبانان متوجه منظور شما نشوند.
وقتی استرس کلمه درست ادا نشود، انگلیسی‌زبانان احساس می‌کنند آنچه می‌شوند یک اشتباهی دارد اما شاید نتوانند متوجه شوند کجای کلمه اشتباه است. چون به نحوه شنیدن آن عادت کرده‌اند و به ناخودآگاه آنان منتقل شده.
وقتی روی سیلاب اشتباهی استرس می‌گذارید، آن کلمه اصلاً شنیده نمی‌شود.
اگر احساس کردید که یک انگلیسی‌زبان نمی‌تواند منظور شما را متوجه شود، به احتمال زیاد مشکل از استرس کلمه است و احتمال اینکه مشکل از نحوه تلفظ هر کلمه باشد خیلی کمتر است.
نمونه‌هایی از کلماتی که معمولاً اشتباه استرس می‌گیرند
رایج‌ترین مثال، کلمه hotel است. بسیاری از زبان آموزان با نحوه استرس کلمه hotel در لهجه امریکایی مشکل دارند.
برخی هر دو سیلاب کلمه را یکسان و با طول مشابه ادا می‌کنند: ho-tel. برخی دیگر نیز به‌اشتباه روی سیلاب اول استرس می‌گذارند: HO-tel.
وقتی شما روی هیچ‌کدام از سیلاب‌های یک کلمه استرس نگذارید یا روی یک سیلاب اشتباه استرس بگذارید، از نظر یک امریکایی کلمه عجیبی به وجود می‌آید.
نحوه صحیح ادای کلمه، استرس روی سیلاب دوم است: ho-TEL.
حتی اگر صداهای مصوت (vowel) و صامت (consonant) را هم درست ادا کنید، وقتی استرس روی سیلاب صحیح قرار نگیرد، کلمه عجیب می‌شود.
مثال دیگر کلمه university است.
خیلی از غیرانگلیسی‌زبانان با این کلمه مشکل دارند؛ یا هر سیلاب را به مقدار متفاوتی می‌کشند یا روی سیلاب اول استرس می‌گذارند: U-ni-ver-si-ty.
البته معمولاً وقتی کسی U-ni-ver-si-ty بشنود می‌تواند حدس بزند منظور شما چیست، به خصوص وقتی کلمه در متن قرار بگیرد معنای آن مشخص می‌شود.
اما اگر سیلاب ver را استرس بدهید، منظورتان واضح‌تر خواهد بود: u-ni-VER-si-ty.
اگر بدانید کدام سیلاب از کلمه باید استرس بگیرد، تلفظ آن هم ساده‌تر می‌شود.
برای اینکه متوجه شویم به کدام سیلاب استرس بدهیم باید از دیکشنری استفاده کنیم که در ادامه همین مبحث آن را هم به شما آموزش خواهیم داد؛ اما قبل از آن قصد داریم برایتان در مورد علت مشکل بودن استرس کلمه برای غیرانگلیسی‌زبانان توضیح دهیم.
چرا استرس کلمه چالش‌برانگیز است؟ زبان‌های stress-timed و syllable-timed
علت اینکه بسیاری از غیرانگلیسی‌زبانان با استرس کلمه در انگلیسی مشکل دارند این است که ریتم و آهنگ زبان مادری‌شان اندکی با زبان انگلیسی متفاوت است.
در بعضی از زبان‌ها، تمام سیلاب‌های کلمه تقریباً طول یکسانی دارند. به این زبان‌ها «زبان‌های syllable-timed» گفته می‌شوند؛ یعنی کشیدگی کلمات بر اساس سیلاب مشخص می‌شود.
بعضی دیگر از زبان‌ها مثل انگلیسی «stress-timed» هستند. ریتم زبان‌های stress-timed بر اساس سیلابی که استرس می‌گیرد مشخص می‌شود.
بنابراین اگر می‌بینید با استرس کلمه مشکل دارید ممکن است علتش این باشد که کلمات در زبان مادری‌تان استرس ندارند و از همین رو به چنین چیزی فکر نمی‌کنید؛ اما برای اینکه خودتان را با ریتم انگلیسی هماهنگ کنید باید به میزان کشیدگی هر سیلاب توجه داشته باشید.
شاید عادت کردن به ریتم‌های مختلفی که به دلیل کشیدگی برخی سیلاب‌ها ایجاد می‌شوند کمی زمان‌بر باشد. شما باید برخی اوقات صدایتان را بالا ببرید و گاهی هم پایین بیاورید. اما ارزش تمرین و وقت گذاشتن را دارد.
وقتی به استرس کلمات توجه کنید و آن‌ها را درست ادا کنید، انگلیسی‌زبانان نیز راحت‌تر متوجه منظورتان خواهند شد.
شاید در ابتدا این کار برایتان مشکل باشد یا حتی فکر کنید کار احمقانه‌ای است که حین صحبت کردن صدایتان را بالا و پایین ببرید؛ اما همه این‌ها فقط به خاطر این است که عادت ندارید. به‌مرورزمان برایتان عادی خواهد شد.
چطور متوجه شویم کدام قسمت از کلمه استرس می‌گیرد؟
در یک کلمه باید بگویم با استفاده از دیکشنری. هر وقت یک کلمه تازه را یاد گرفتید ابتدا به دیکشنری رجوع کنید تا تلفظ صحیح آن را یاد بگیرید و با تلفظ اشتباه در ذهنتان جای نگیرد.
حال چطور باید از روی دیکشنری این الگوهای استرس کلمات را پیدا کنیم؟ برای مثال به فونتیک دو کلمه زیر توجه کنید:
- hotel: /hoʊˈtɛl/
- university: /ˌjunəˈvɜrsəti/
اگر با این علامت‌هایی که در مقابل هر کلمه نوشته‌ایم آشنا نیستید نگران نباشید. فعلاً لازم نیست همه‌چیز را در موردشان بدانید. همین حد کافی است که بدانید به آن‌ها IPA به معنی الفبای بین‌المللی فونتیک می‌گویند که از ابتدای کلمات International Phonetic Alphabet گرفته‌شده‌اند.
فعلاً فقط می‌خواهیم بر روی علامت نشان‌دهنده استرس در کلمه کار کنیم.
به این منظور می‌توانید از دیکشنری‌های آنلاین، اپ‌ها یا دیکشنری‌های چاپی استفاده کنید.
سیلابی از کلمه که استرس می‌گیرد، در فونتیک با علامتی تقریباً مشابه آپاستروفی «’» نمایش داده می‌شود. این علامت در بالای کلمه و قبل از سیلاب استرس دار قرار می‌گیرد.
بنابراین هنگام تلفظ کلمه توجه کنید تا آن سیلاب بیشترین تأکید و استرس را بگیرد؛ به‌عبارت‌دیگر باید طولانی‌ترین، بلندترین و با صدای بالارونده باشد.
به عنوان دومین مثال این بخش به کلمه education: /ˌɛdʒuˈkeɪʃən/ توجه کنید.
به علامتی که تقریباً شبیه همان علامت استرس ولی در پایین و ابتدای کلمه آمده دقت کنید.
علامت «ˌ» نشان‌دهنده استرس دوم است؛ یعنی این سیلاب هم باید واضح به گوش برسد اما به اندازه سیلاب استرس دار اول، بلند، طولانی و با صدای بالارونده ادا نمی‌شود.
وقتی یادگیری استرس اول را شروع کردید خیلی به استرس دوم فکر نکنید و نگرانش نباشید.
همین که بیشتر به بیان صحیح استرس اولیه توجه کنید اکثر مردم متوجه منظورتان خواهند شد.
وقتی روی زبان خود کار کنید و به لهجه و تلفظ صحیح استرس اول توجه کنید، می‌توانید کم‌کم استرس دوم را هم به تلفظتان اضافه کنید.
توجه داشته باشید برخی کلمات ممکن است استرس دوم نداشته باشند؛ به همین دلیل تأکید می‌کنیم که تمرکزتان را بر روی استرس اول بگذارید و فقط بدانید که استرس دومی هم ممکن است وجود داشته باشد.
انگلیسی‌زبانانی که زبان مادری‌شان انگلیسی است هم هنگام گوش دادن به شما به استرس اول بیشتر از هر چیز دیگری اهمیت می‌دهند.
اکنون با هم چند مثال از کلمات تک سیلابی تا پنج سیلابی را بررسی می‌کنیم.
استرس کلمه در کلمات تک سیلابی
اکثر زبان آموزان ابتدا به سراغ کلمات تک سیلابی می‌روند؛ چون کلمات تک سیلابی راحت‌تر از کلمات چند سیلابی ادا می‌شوند. شاید همین مسئله گول زننده از سوی دیگر باعث شود برخی به‌راحتی و سرسری از روی این کلمات عبور کنند تا زودتر به کلمات پیچیده‌تر چند سیلابی برسند.
من از شما می‌خواهم توجه بیشتری به این کلمات داشته باشید.
با کلمه time شروع می‌کنیم که به‌صورت TIME یا /taɪm/ تلفظ می‌شود.
اگر با عجله از روی این کلمه عبور کنید ممکن است اصلاً بر روی آن استرس نگذارید درحالی‌که کلمه time یک کلمه استرس دار است؛ یعنی هنگام بیان آن باید صدای vowel یا مصوت –که همان i است- را طولانی‌تر، بلندتر و با لحن بالارونده ادا کنید.
مثال بعدی کلمه school است که به‌صورت /skul/ یا همان school ادا می‌شود.
همان‌طور که می‌بینید من تمام حروف را کوچک نوشته‌ام؛ یعنی این کلمه استرس ندارد و نباید زیادی بر روی صدای مصوت آن –که در اینجا oo است- تأکید کنید.
استرس کلمه در کلمات دو سیلابی
اولین کلمه دو سیلابی که به عنوان مثال در نظر گرفته‌ام کلمه today است که به‌صورت toDAY یا /təˈdeɪ/ تلفظ می‌شود.
همان‌طور که می‌بینید، سیلاب دوم استرس می‌گیرد؛ یعنی باید صدای مصوت موجود در سیلاب دوم –یعنی AY- را بلندتر، طولانی‌تر و با لحن بالارونده تلفظ کنید طوری که به‌راحتی شنیده شود.
مثال بعدی کلمه patient یا /ˈpeɪʃənt/ است. در این کلمه علامت استرس قبل از سیلاب اول قرار گرفته و یعنی باید به‌صورت PAtient تلفظ شود. البته واضح‌تر بودن سیلاب اول به معنی خورده شدن سیلاب دوم نیست. شما باید تمام سیلاب‌ها را ادا کنید اما سیلاب اول واضح‌تر شنیده می‌شود.
استرس کلمه در کلمات سه سیلابی
از بین کلمات سه سیلابی کلمه analyze را بررسی می‌کنیم که به‌صورت /ˈænəˌlaɪz/ تلفظ می‌شود. همان‌طور که می‌بینید کلمه analyze بر روی سیلاب اول استرس دارد: AN-al-yze؛ پس باید اولین حرف a بلندتر، کشیده‌تر و با لحن بالارونده تلفظ شود.
مثلاً بعدی کلمه attention است که به‌صورت at-TEN-tion یا /əˈtɛnʃən/ تلفظ می‌شود؛ یعنی سیلاب دوم (TEN) استرس دارد.
تفاوت بین سیلاب استرس اول و دوم، سیلاب بدون استرس و سیلاب کاهش‌یافته
در اینجا حتماً این سؤال پیش خواهد آمد که سیلاب‌های بدون استرس چطور تلفظ می‌شوند؟
در سیلاب‌های استرس دار، حرف مصوت از همه حروف مصوت دیگر واضح‌تر و راحت‌تر شنیده می‌شود.
مصوت‌هایی که استرس دوم می‌گیرند باز هم واضح‌اند و راحت شنیده می‌شوند، اما نه به‌راحتی استرس اول. استرس دومی‌ها کمی کوتاه‌تر، آرام‌تر و لحن ملایم‌تری نسبت به استرس اولی‌ها دارند.
مصوت سیلاب‌هایی که استرس نمی‌گیرند هم واضح ادا می‌شوند اما شاید خیلی خوب به گوش نرسند.
در آخر هم سیلاب‌های کاهش یابنده داریم که سیلاب کوتاه می‌شود؛ مثلاً در کلمه about سیلاب اول یا به شوآ /ə/ تبدیل می‌شوند و یا به‌صورت صدای uh تلفظ می‌شود. در عبارت in my name نیز صدای i به‌صورت ای کوتاه یعنی /ɪ/ شنیده می‌شود.
صدای سیلاب کوتاه شونده بر اساس لهجه و بسته به کلمه متفاوت است.
برای اینکه ببینید سیلاب کوتاه شونده در یک کلمه به چه صدایی کاهش می‌یابد باید خیلی دقیق گوش کنید؛ اما ازآنجاکه این مصوت‌ها درواقع کوتاه شده‌اند پس نباید خیلی خوب به گوش برسند.
با ذکر مثال‌های بیشتر شاید بهتر متوجه شوید.
استرس کلمه در کلمات چهار سیلابی
در مورد کلمات چهار سیلابی اجازه بدهید با کلمه experience شروع کنیم که به‌صورت /ɛkˈspɪriəns/ تلفظ می‌شود.
در این کلمه، سیلاب دوم ex-PER-i-ence استرس می‌گیرد و از همه مصوت‌های دیگر واضح‌تر و راحت‌تر شنیده می‌شود؛ چون طولانی‌تر و بلندتر بوده و با لحن بالارونده ادا می‌شود.
البته سایر مصوت‌ها هم شنیده می‌شوند اما نه به‌وضوح سیلاب دوم.
مثال بعدی کلمه education است: /ˌɛdʒuˈkeɪʃən/.
همان‌طور که می‌بینید سیلاب دوم استرس می‌گیرد؛ بنابراین لحن صدا در تلفظ سیلاب دوم بالا می‌رود و بعد از آن دوباره پایین می‌آید.
آیا متوجه شباهت بین کلمات attention و education شدید؟
کلماتی که با –tion پایان می‌یابند الگوی استرسی مشابهی دارند: at-TEN-tion, e-du-CA-tion. اگر دقت کرده باشید، سیلاب قبل از –tion استرس می‌گیرد.
باید سعی کنید این الگوهای استرس را در بین کلمات کشف کنید تا بهتر بتوانید استرس کلمات را به خاطر بسپارید.
البته همه کلمات هم از یک الگوی مشخص پیروی نمی‌کنند.
استرس کلمه در کلمات پنج سیلابی
به عنوان آخرین مثال، در مورد کلمات پنج سیلابی توضیح می‌دهیم. در ابتدای همین مطلب در مورد کلمه university یا /ˌjunəˈvɜrsəti/ صحبت کردیم و همان‌طور که آنجا نیز گفتم، وقتی سیلاب استرس دار این کلمات را پیدا کنید راحت‌تر می‌توانید تلفظشان کنید: u-ni-VER-si-ty.
کلمه پنج سیلابی پرکاربرد دیگر communication است که به‌صورت /kəˌmjunɪˈkeɪʃən/ تلفظ می‌شود. همان‌طور که می‌بینید، این هم نمونه دیگری است که به –tion ختم می‌شود؛ پس طبق الگو، باید سیلاب قبل از –tion استرس بگیرد: com-mu-ni-CA-tion.
البته همان‌طور که قبلاً هم گفتم، همه کلمات از این الگو تبعیت نمی‌کنند.
وقتی مکان استرس کلمات طولانی را پیدا کنید، متوجه خواهید شد که چطور آن‌ها را تلفظ کنید.
گوش‌هایتان را به شنیدن استرس‌ها عادت دهید
وقتی یک فیلم به زبان انگلیسی می‌بینید، به موزیک انگلیسی گوش می‌دهید و … به استرس کلمات توجه کنید. حتی می‌توانید آن‌ها را در دیکشنری هم چک کنید.
هر چه زودتر گوش‌هایتان را به شنیدن استرس‌ها عادت دهید، سریع‌تر می‌توانید مانند یک انگلیسی‌زبان کلمات را تلفظ کنید.
به نظر من در انگلیسی، استرس ۶۰ تا ۷۰ درصد از لهجه را تشکیل می‌دهد؛ به همین دلیل وقتی در استرس کلمات و جملات ماهر شوید بیشتر شبیه یک انگلیسی‌زبان صحبت خواهید کرد.
البته ازآنجاکه نمی‌توان برای همه موارد تلفظی یک قانون وضع کرد و همیشه از الگوها پیروی کرد، باید گوش‌هایتان را به شنیدن استرس عادت دهید تا هنگام صحبت کردن از آن استفاده کنید. شاید عادت دادن گوش‌ها به شنیدن ریتم انگلیسی کمی زمان‌بر باشد.
عادت دادن گوش‌ها به شنیدن استرس کلمات برای درک صحبت‌های انگلیسی‌زبانان هم بسیار مؤثر است.
استرس کلمه در انگلیسی امریکایی و بریتیش
شاید جالب باشد بدانید که بین انگلیسی امریکایی و بریتیش تفاوت‌هایی وجود دارد.
البته استرس برخی کلمات در این دو لهجه تفاوتی نمی‌کند اما برخی دیگر نیز به طور متفاوتی استرس می‌گیرند.
به همین دلیل وقتی شروع به تمرین تلفظ و استرس کلمات می‌کنید، حتماً دقت داشته باشید که با یک لهجه پیش بروید.
نوبت شماست
حالا نوبت شماست!
همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردم، برخی زبان‌ها کلاً استرس ندارند و در برخی دیگر هم استرس متفاوت است. بنابراین باید تمرین کنید تا با ریتم بیان انگلیسی آشنا شوید.
اگر کلمه‌ای به نظرتان دشوار بود سعی کنید الگوی استرس آن کلمه را بیابید.
اگر در تلفظ کلمه‌ای مشکل دارید در بخش نظرات برایمان بنویسید و بگویید کدام کلمه از نظر شما استرس می‌گیرد. حتماً پاسخگو خواهم بود.
اگر هر سؤالی در ارتباط با تلفظ دارید می‌توانید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. ما مشتاقیم تا با مشکلات شما آشنا شویم و به شما در حل آن‌ها کمک کنیم.
